Yapay zeka hızlı bir şekilde ilerlemekte ve günlük hayatımıza ve işyerlerimize entegrasyonu hızlanmaya devam etmektedir. Yapay zeka yetenekleri geliştikçe, mevcut birçok iş yeniden keşfedilecek ve hatta bazı durumlarda ortadan kaldırılacaktır. Dünya Ekonomik Forumu ve diğer önde gelen kuruluşların araştırmalarına göre, önümüzdeki 7-10 yıl içinde yapay zeka nedeniyle bazı mesleklerin tamamen veya kısmen işsiz kalma riski yüksek.
Yazıya geçmeden önce hatırlatmam gereken bir nokta bu yazıda bulunan istatistiklerin ve diğer öngörülerin çoğu az önce belirttiğim kaynaklardan alınmıştır. Bu sebeple kendi yorumu çok fazla katmadan raporlardan elde ettiğim içgörüleri sizlerle paylaşacağım. Yapay zeka kimleri işsiz bırakır bilemem ama en çok ondan korkanları işsiz bırakacağı kesin! Şimdi yazıya geçebiliriz.
Bu yazıda, şu an ile 2030 yılları arasında yapay zeka kaynaklı bozulma ve otomasyona karşı en savunmasız olan mesleki alanları ve belirli iş rollerini inceleyeceğiz. İstihdam seviyeleri ve gerekli beceri yükseltmeleri üzerindeki potansiyel etkiler de ele alınacaktır. Gelecek belirsizliğini korurken, gelişen yapay zeka yeteneklerini ve işgücü eğilimlerini takip etmek hem bireylerin hem de kuruluşların yaklaşan değişikliklere hazırlanmasına yardımcı olabilir.
Yapay Zeka Tarafından Tehdit Altındaki İş Rolleri
Dünya Ekonomik Forumu, 2022 raporuna dayanarak, aşağıdaki iş ailelerinin 2030 yılına kadar yapay zeka ve robotik gibi diğer gelişmekte olan teknolojiler nedeniyle %30’un üzerinde yüksek potansiyel iş kayıplarıyla karşı karşıya olduğunu belirtmektedir:
Ofis Destek Meslekleri
Veri girişi memurları, defter tutma ve ödenecek hesaplar memurları gibi ofis destek rolleri, yapay zekanın gelişmiş tarama, veri işleme ve analitik yetenekleri nedeniyle yüksek yer değiştirme veya değişiklik riski altındadır. Otomatik sistemler artık rutin bilgi yönetimi görevlerini insanlardan çok daha verimli bir şekilde yerine getirebiliyor.
Gıda Hizmeti Meslekleri
Yemek tezgahı görevlileri, fast food ve tezgah çalışanları, otomatik sipariş kioskları, yemek hazırlama robotları ve yapay zeka destekli menü özelleştirme sistemleri şeklinde yapay zekanın tehditleriyle karşı karşıyadır. Müşteriler optimize edilmiş self-servis seçeneklerine yöneldikçe, ticari mutfaklarda insan rollerine duyulan ihtiyaç önemli ölçüde azalacaktır.
İşçiler
Tekrarlayan fiziksel görevlerde çalışan belirli türdeki malzeme taşıma ekipmanı operatörleri, el paketleyicileri ve endüstriyel kamyon sürücüleri, yapay zeka destekli robotlar, otomatik araçlar ve ara vermeden sürekli çalışabilen bilgisayar görüş sistemleri ile değiştirilmeye hazırdır. Robotik alanındaki ilerlemeler depolama, nakliye ve imalat gibi alanlarda insan işgücü ihtiyacını önemli ölçüde azaltacaktır.
Yönetim Meslekleri
Hukuk sekreterleri, ofis memurları ve müşteri hizmetleri temsilcileri gibi büro, sekreterlik ve idari destek alanlarındaki roller, yapay zekanın rutin dokümantasyon görevlerini otomatikleştirmede, temel soruları yanıtlamada ve iş akışlarını kolaylaştırmada daha iyi hale gelmesiyle yüksek risk altındadır. Akıllı sanal temsilciler, belge işleme yazılımları ve otomatik görüşmeler geleneksel iş kapsamlarını yeniden tanımlıyor.
Potansiyel Etkiler ve Değerlendirmeler
Yukarıdaki tahminler doğru çıkarsa, tüm mesleki alanlarda yapay zeka kaynaklı iş kayıplarının uzun vadeli sonuçları çok geniş kapsamlı olacaktır:
- Yapay zeka sistemleri şeklindeki sabit sermayenin zaman içinde değişken işgücü maliyetlerinin yerini almasıyla birçok büyük işletme için gerekli personel sayısında önemli düşüş. Sonuç olarak endüstri yapısı değişecektir.
- Yerlerinden edilen işçiler yeniden beceri kazanmaya veya büyüme alanlarına geçmeye çalışırken işsizlikte kısa vadeli artışlar. Hükümetlerin güçlü sosyal destek programları ve iş eşleştirme hizmetleri uygulaması gerekecektir.
- İnsanlar ve makineler tarafından gerçekleştirilen roller arasındaki beceri farkının artması. Yaratıcılık, sosyal-duygusal beceriler ve yapay zekanın şu anda eşleştirmesi zor olan karmaşık problem çözmeyi içeren niş yeteneklere daha fazla talep olacaktır.
- Vatandaşların hızla otomatikleşen iş ortamlarına sürekli uyum sağlayabilmeleri ve kalıcı değeri olan rolleri üstlenebilmeleri için eğitim sistemlerinin çok disiplinli, yaşam boyu öğrenmeyi vurgulayacak şekilde yeniden tasarlanması.
- Şirketlerin, olumsuz sosyal etkileri mümkün olduğunca en aza indirmek için insanları tamamen değiştirmek yerine mevcut işleri artıran yapay zeka araçlarını düşünceli bir şekilde uygulaması gerekliliği.
- Nüfusun geniş kesimlerinin kariyerlerinde başarılı bir geçiş yapamaması veya kesinti sırasında yeni fırsatlar bulamaması durumunda ekonomik eşitsizliğin potansiyel olarak kötüleşmesi. Beceri kazandırma kaynaklarına kapsayıcı erişim bu durumu ele almak için önemli olacaktır.
Gelişmekte Olan Büyüme Alanları
Neyse ki, yapay zekanın kendisinin de, yetenekleri olmadan nadiren mümkün olan birçok yeni rol yaratması bekleniyor. Dünya Ekonomik Forumu’na göre, aşağıdaki iş aileleri, özellikle gelişmekte olan yapay zeka uygulamalarıyla bağlantıları nedeniyle yüksek büyüme potansiyeli göstermektedir:
Bilim ve Mühendislik Profesyonelleri
Yapay zeka araştırması, makine öğrenimi, bilgisayar sistemleri mimarisi ve bilgi güvenliği mühendisliğini içeren iş rollerinin, tüm sektörlerde artan yapay zeka projelerini desteklemek için katlanarak büyümesi bekleniyor.
İşletme ve Finansal Operasyonlar Uzmanları
Gelişmiş veri bilimini kullanarak benzersiz finansal analizler geliştirenlerin yanı sıra yapay zeka riskini, uyumluluğunu ve stratejisini yöneten roller, yapay zeka odaklı kuruluşlarda hızla ortaya çıkmaktadır.
Sağlık Hizmeti Uygulayıcıları ve Destek Rolleri
YZ işbirliği, büyük veri hacimlerini analiz eden YZ keşif araçları aracılığıyla tıbbi teşhise yardımcı olan, hastaları uzaktan izleyen ve kişiselleştirilmiş sağlık hizmetleri geliştiren hibrit işler yaratmaktadır.
BT ve Telekomünikasyon Uzmanları
Uzmanlaşmış ağ, bulut bilişim, akıllı altyapı ve siber güvenlik becerileri, dijital dönüşüm küresel olarak hızlandıkça güçlü bir talep görmeye devam ediyor. Yapay zeka altyapısı uygulaması ve yönetimi kilit alanlardır.
Süregelen otomasyon kesintisinin ortasında başarılı bir geçiş yapmak için, yukarıda tanımlanan birden fazla alanı kapsayan nitelikler kazanmak, yapay zeka iş ortamındaki değişikliklere göre zaman içinde kariyer pivotları için esneklik ve fırsatlara yardımcı olacaktır.
Buradaki değerlendirmelere göre birçok meslek doğru ya da dolaylı olarak etkilenecek gibi görünüyor. Bence önemli olan işinizi yapay zeka ile nasıl dönüştürebildiğiniz ve farklılaştırabildiğinizdir. Birkaç mimar arkadaşım artık çizim projelerinde ve fikir üretim süreçlerinde yapay zeka kullandıklarını aktardı. Bu şekilde yapay zekayı işinize entegre etmenizi ve işinizin akışını değiştirmeniz kısa vadede size çok ciddi zaman ve maddi tasarruf sağlayabilir. Bu sebeple yapay zeka ile savaşmadan önce kendi yarattığımız bu teknolojiyi “Son İcadımız” gibi görmeyelim. Sağlıklı günler dilerim.
Yapay Zeka ve İşsizlik Bağlantısı Hakkında Sıkça Sorulan Sorular
Yapay zekanın işler üzerindeki etkisi nedir?
AI, iş piyasasını önemli ölçüde etkileme potansiyeline sahip. McKinsey tarafından yapılan bir araştırmaya göre, 2030 yılına kadar dünya genelindeki işlerin neredeyse üçte biri otomasyon tarafından ele geçirilebilir. Bu, bazı işlerin teknoloji nedeniyle modasının geçebileceği veya önemli değişikliklere uğrayabileceği anlamına geliyor.
Makineler iş gücünde insanların yerini alacak mı?
Yapay zeka belirli görevleri otomatikleştirebilir, ancak bu makinelerin tamamen insanların yerini alacağı anlamına gelmez. Accenture, dil görevleri için harcanan zamanın %65’inin artırma ve otomasyon yoluyla daha üretken faaliyetlere dönüştürülebileceğini öne sürüyor. Bu da yapay zekanın insanlara işlerinde yardımcı olabileceği ve üretkenliği artırabileceği anlamına geliyor.
Kariyerimi geleceğe taşımak için hangi becerileri geliştirmeliyim?
Kariyerinizi geleceğe taşımak için kendinizi otomatikleştirilmesi daha zor becerilerle donatmanız çok önemlidir. Yaratıcılık, eleştirel düşünme, problem çözme ve duygusal zeka
gerektiren alanlara odaklanmayı düşünün. Bu becerilerin yapay zeka tarafından değiştirilme olasılığı daha düşüktür ve size iş piyasasında rekabet avantajı sağlayabilir.
Hangi işler yapay zeka nedeniyle yok olma riski altında?
Bazı işler, özellikle de büro veya sekreterlik rolleri, yapay zeka nedeniyle hızla azalma riski altında olabilir. Örnekler arasında banka veznedarları ve veri giriş memurları sayılabilir. Ancak, yapay zekanın yeni iş fırsatları da yarattığını unutmamak gerekir. Dünya Ekonomik Forumu, yapay zeka ve makine öğrenimi uzmanları, veri analistleri ve bilim insanları ile dijital dönüşüm uzmanlarına yönelik talepte önemli bir artış öngörüyor.
Şirketler yapay zekanın iş gücü üzerindeki etkisine nasıl hazırlanabilir?
Şirketlerin yapay zekanın getirdiği değişiklikleri öğrenmeye ve bunlara uyum sağlamaya başlaması gerekiyor. Bu, çalışanların becerilerini artırmak ve yapay zeka ile aşılanmış süreçlerle etkili bir şekilde çalışabilmelerini sağlamak için eğitim programlarına yatırım yapmayı içerir. Ayrıca şirketler, YZ’nin nerede zaman kazandırabileceğini ve verimliliği artırabileceğini anlamak için mevcut rolleri görev demetlerine ayırmalıdır. Bu yaklaşım, yeni rollerin tanımlanmasına ve YZ kalite kontrolü, YZ düzenleme ve hızlı mühendislik gibi alanlarda uzmanların işe alınmasına olanak tanır.
